RYS HISTRORYCZNY OKRĘGU LESZCZYŃSKIEGO

Po odzyskaniu 11 listopada 1918 r. niepodległości na fali entuzjazmu z Odrodzenia Polski, ruch strzelecki wszedł w nowy rozdział. Ten doniosły fakt dawał możliwość wzbogacenia idei strzeleckich o treści narodowe i patriotyczne, pozwalał na odwoływanie się do dawnych, a konsekwentnie tępionych w latach zaborów, polskich tradycji Bractw Kurkowych. W poszczególnych Bractwach w Wielkopolsce nieprędko jednak wyzbyto się niemieckiej dominacji. Zniszczeniu uległy strzelnice, mundury, broń, budynki, parki i place zabaw. Ale wysiłkiem wielu Braci odbudowano majątek Bractw. W końcu 1925 r. na terenach tzw. Ziem Zachodnich działało 137 Bractw, z czego do Zjednoczenia należały 73. W Wielkopolsce były to Bractwa w: Bojanowie, Borku, Czarnkowie, Czempiniu, Chodzieży, Dolsku, Gnieźnie, Jarocinie, Jutrosinie, Kcyni, Kopanicy, Kórniku, Kępnie, Kościanie, Koźminie, Lesznie, Lwówku, Łobżenicy, Międzychodzie, Obrzycku, Obornikach, Ostrowie, Ostrzeszowie, Otorowie, Pniewach, Poznaniu, Pleszewie, Rakoniewicach, Rawiczu, Ryczywole, Szamotułach, Śmiglu, Śremie, Środzie, Swarzędzu, Stęszewie, Skokówie, Ujściu, Wieleniu, Wronkach, Wągrowcu, Wrześni i Zbąszyniu.

Wysiłki działaczy poznańskich i wielkopolskich nad pełnym zjednoczeniem polskich bractw kurkowych zostały w krótkim czasie uwieńczone powodzeniem. W ciągu 10 lat zdołano przełamać opory i nieukrywane pretensje do liderowania w ruchu strzeleckim. Prężność i zaangażowanie wielkopolskich strzelców kurkowych w popularyzacji idei strzeleckiej i dawnych tradycji przyniosły oczekiwane rezultaty. Wpłynął na to niewątpliwie fakt, że połowa polskich bractw kurkowych skupiała się w czterech wielkopolskich okręgach. Poznań był zaś autentycznym ośrodkiem ruchu strzeleckiego. Członkowie wielkopolskich bractw nieprzerwanie piastowali najważniejsze w nim funkcje, ciesząc się niekwestionowanym autorytetem wśród współbraci.

V Kongres Zjednoczenia odbył się w dniach 15 do 20 sierpnia 1936 r. w Gdyni. Przed gmachem Komisariatu Rządu stanęło 856 strzelców reprezentujących 89 bractw. Nad ich głowami łopotały 63 sztandary. Okręg Leszczyński był reprezentowany przez 114 braci z 12 bractw i 11 sztandarów. W ostatniej na tak wielką skalę imprezie strzeleckiej przed II wojną światową w strzelaniu pierwsze miejsce zdobył brat Czesław Abt ze Śmigla, ówczesny prezes Bractwa Śmigielskiego.

Lata międzywojenne zaowocowały utworzeniem 20 nowych bractw w Wielkopolsce. Podobnie jak w poprzednich okresach, również w latach międzywojennych bractwa strzeleckie spełniały istotne funkcje społeczne, odgrywając bardzo istotną rolę w życiu miast. Cieszyły się one, zresztą zawsze, niezależnie od okresu historycznego, opieką władz państwowych. Przypomnijmy, że królowie Polski podpisywali statuty, fundowali klejnoty, zapewniali bractwom uprzywilejowaną pozycję wśród miejskich korporacji. W dwudziestoleciu międzywojennym do dawnych tradycji nawiązywali prezydenci Rzeczypospolitej. Patronowali oni imprezom strzeleckim, a w wygłaszanych osobiście lub przesyłanych pozdrowieniach akcentowali szczególne znaczenie bractw w życiu społecznym środowisk, w których działają oraz dla kraju. Podnosiło to rangę i prestiż społeczny organizacji strzeleckich i ich zadań. Przed wybuchem II wojny światowej Okręg Leszczyński organizował strzelania, z których dochód przeznaczony był na Fundusz Obrony Narodowej.

Wybuch II wojny światowej położył kres działalności tak wspaniale odrodzonych bractw strzeleckich. Władze okupacyjne skonfiskowały broń, zajęły strzelnice i inne obiekty. W czasie okupacji wielu członków organizacji straciło życie. Część mienia bractw została zniszczona, część uległa rozproszeniu i zniszczeniu.

Po zakończeniu II wojny światowej euforia wolności i zwycięstwa zapanowała również wśród członków przedwojennych Bractw Kurkowych. Mozolna praca w odbudowie zniszczeń po wojnie poszła jednak na marne. W 1948 r. działalność strzeleckich Bractw Kurkowych, w tym i Okręgu Leszczyńskiego, wbrew nadziejom i oczekiwaniom całego społeczeństwa polskiego, została zabroniona przez agencje rządowe PRL-u.

Powiew nowej wolności i demokracji, który przeszedł przez nasz kraj w 1989 r. zapoczątkował po 40 latach reaktywowanie Kurkowych Bractw Strzeleckich w III Rzeczypospolitej. Odrodziły się ponownie Bractwa w Kórniku-Bninie, Poznaniu, Rawiczu, Pogorzeli, Śremie, Śmiglu, Borku Wlkp. i innych miastach całej Polski.

Na VI Kongresie Zjednoczeniowym, który odbył się w Poznaniu w dniach 8 i 9 listopada 1991 r., zostało reaktywowane Zjednoczenie Kurkowych Bractw Strzeleckich Rzeczypospolitej Polskiej. W dniu 8 listopada 1991 r. w poznańskim Ratuszu delegaci Zjednoczonych Bractw, na mocy ustawy Prawo o Stowarzyszeniach z dnia 7 kwietnia 1989 r., uchwalili Statut Zjednoczenia KBS RP. Wybrano władze Zjednoczenia. W Kongresie udział brało 7 Bractw. Pierwszym Królem Zjednoczenia został Brat Roman Rybacki z Rawicza.

Na I Zjeździe Delegatów Bractw, który odbył się w dniu 7 sierpnia 1992 r. w Poznaniu, był to Zjazd Konstytucyjny, powołano do życia Zjednoczenie Kurkowych Bractw Strzeleckich Rzeczypospolitej Polskiej. W Zjeździe tym brało udział 12 Bractw z całej Polski.

14 i 15 maja 1993 r. odbył się w Śmiglu Krajowy Zjazd Delegatów KBS RP. Konferencja zgromadziła cały 11 osobowy Zarząd Zjednoczenia i 57 Braci delegatów z 20 Bractw. Omówiono sprawy reorganizacji Zjednoczenia w tym sprawę reaktywowania dawnych historycznych Okręgów.

25 marca 1995 r. odbyło się zebranie Zarządu Zjednoczenia w Poznaniu, na którym zatwierdzono siedziby Okręgów, m.in. ustanowiono siedzibę Okręgu Leszczyńskiego w Śmiglu. Okręg Leszczyński jest w Polsce drugim po Okręgu Poznańskim pod względem liczby członków.

7 kwietnia 1995 r. w Śmiglu odbyło się zebranie wyborcze Okręgu Leszczyńskiego. Delegaci wybrali Zarząd Okręgu, Komisję Rewizyjną i Sąd Honorowy. Prezesem Okręgu Leszczyńskiego został Jan Chomski z KBS Śmigiel.

Na VII Kongresie KBS RP, który obradował w dniach 29-30 kwietnia 1995 r. w Starogardzie Gdańskim, podjęto uchwałę o zatwierdzeniu Okręgów: Poznańskiego, Leszczyńskiego, Ostrowskiego, Centralnego, Pomorskiego, Krakowskiego i Śląskiego. Poszczególne Bractwa leżące terytorialnie w historycznym zasięgu danego okręgu zgłosiły przynależność do dawnego okręgu. Do Okręgu Leszczyńskiego przynależność zgłosiły Bractwa z: Borku Wlkp., Rawicza, Pogorzeli, Śmigla, Kościana, Włoszakowic, Wojciechowa.

    Władze okręgowe działały od początku prawie w niezmienionym składzie do kwietnia 2002 roku, kiedy to na zebraniu na funkcję prezesa wybrano Romana Jasika z Pogorzeli. Jednak już rok później, 18 czerwca 2003 roku na zebraniu sprawozdawczo-wyborczym w Pogorzeli, delegaci zdecydowali o wyborze nowego Zarządu. Prezesem został Maciej Osiński z Bractwa Kurkowego w Rawiczu. I w tym momencie również siedzibę władz Okręgu Leszczyńskiego przeniesiono do Rawicza. Zaraz po tych zmianach nowy sekretarz Okręgu stworzył stronę internetową, na której na bieżąco zamieszczane są informacje o działalności Okręgu Leszczyńskiego. Zawiera ona również informacje przesyłane przez bractwa po odbytych u nich imprezach.

    Zarząd Okręgu czynił starania zmierzające do tworzenia nowych bractw zwłaszcza w tych miejscowościach, które miały takie przedwojenne tradycje. Zabiegi przyniosły dobry efekt, bo w 2005 roku powstało Bractwo Kurkowe w Krobi, a w 2010 Bractwo Kurkowe w Poniecu. Niestety też dwa bractwa ubyły w Okręgu Leszczyńskim. W 2006 roku w związku z kilkuletnimi zaległościami finansowymi wobec Okręgu Leszczyńskiego z listy bractw przynależących do Okręgu skreślono KBS Pogorzela. Natomiast w 2010 roku na skutek postawienia w stan likwidacji ubyło bractwo w Wojciechowie.

    W kolejnych latach działalność Zarządu Okręgu Leszczyńskiego nakierowana była na jednoczenie się bractw w strukturach Okręgu i dbałość o częste wspólne braterskie spotkania. Od początku działalności Okręgu Leszczyńskiego członkowie bractw toczą doroczną rywalizację o tytuły Króla Kurkowego Okręgu Leszczyńskiego i Króla Żniwnego Okręgu Leszczyńskiego. Każdy sezon strzelecki kończy się „Turniejem Świąteczno-Noworocznym”, na którym wręczane są trofea za całoroczną rywalizację w ramach Grand Prix Okręgu Leszczyńskiego. Po rywalizacji strzeleckiej i uhonorowaniu zwycięzców odbywa się tradycyjne spotkanie opłatkowe.

    Od 2010 roku, kiedy to Okręg obchodził 25-lecie reaktywowania, z inicjatywy Zarządu zebranie delegatów bractw przyznaje medale „Za Zasługi dla Okręgu Leszczyńskiego ZKBS RP”.  W 2010 roku przyznano ich piętnaście na 15-lecie Okręgu Leszczyńskiego, natomiast w kolejnych latach corocznie przyznawanych było najpierw po 5 sztuk, a ostatnimi latami po 3 medale. Kandydaci do medali są zatwierdzani w głosowaniu tajnym przez delegatów na dorocznym zebraniu Okręgu spośród propozycji wcześniej zgłoszonych przez poszczególne bractwa.

    W tym roku 18 czerwca, odbyły się wybory władz Okręgu Leszczyńskiego ZKBS RP. Maciej Osiński z uwagi na stan zdrowia po 19 latach zrezygnował z dalszego prowadzenia Okręgu, ale jednogłośną decyzją delegatów został honorowym prezesem Okręgu Leszczyńskiego. Na prezesa delegaci wybrali Roberta Karkosza, II starszego Bractwa Kurkowego w Rawiczu. Godny odnotowania jest też fakt, że po 27 latach przewodzenia Sądowi Honorowemu Okręgu Leszczyńskiego, Jan Świerzewski z uwagi na swój wiek zrezygnował z kandydowania na kolejna kadencję. Delegaci przez aklamację zatwierdzili przyznanie medali "Zasłużony dla okręgu Leszczyńskiego KBS RP" sześciu siostrom i braciom.

… zanotował Tadeusz Pawłowski.

Rawicz, 18 września 2022 r.